راهنماي استفاده از نرم افزار كتابخانه اي فرا كاوش جهت كاربران
آدرس اينترنتي نرم افزار فراكاوشLib.lums.ac.ir
ورود و خروج كاربر
در اين بخش بعد از وارد كردن نام كاربري، كلمه عبور و كدامنيتي وارد نرم افزار مي شويد. هنگامي كه كاربري بخواهد كلمه عبورخود را تغيير دهد، كافي است ابتدا با نام كاربري خود وارد نرم افزار فراكاوش شود.سپس با كليك كردن بر روي نام كاربري خودميتواند كلمه عبور را تغيير دهد.
نكته: چنانچه كلمه عبور خود را فراموش كرده ايد با مدير سايت هماهنگ كنيد تا كلمه عبور شوما را پاك كند و براي كلمه عبورجديد شما با همان نام كاربري و بدون كلمه عبور وارد نرم افزار فراكاوش ميشويد سپس با كليك كردن بر روي نام كاربري خود كلمه عبور را خالي گذاشته و كلمه عبور جديد را وارد ميكنيد.
تغيير زبان
نرم افزار كاوش به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي ترجمه شده است. براي تغيير زبان ميتوانيد باكليك كردن برروي گزينه تغييرزبان در بالاي صفحه ويا در صورت داشتن دسترسي هاي لازم از قسمت كنترل هاي مديريتي و در قسمت بان ،زبان برنامه را تغيير دهيد.
رويكردهاي جستجو
نرم افزار فراكاوش، پنج روش جستجو را در پايگاههاي اطلاعاتي در اختيار كاربران قرار داده تا بسته به نياز، با ا ستفاده ازرويكرد منا سب اطلاعات مورد نظر خود را بد ست آورند. اين پنج روش به ترتيب : جستجوي ساده،جستجوي برگه دان،جستجوي عبارت،جستجوي پيشرفته و تركيبي ،جستجوي گوگلي است.
جستجوي ساده
در اين روش با دانستن يك واژه از مجموعه اطلاعات موجود در فهرست برگه هاي مدارك كه وارد فراكاوش نموده ايد، امكان بازيابي آنها وجود دارد. قابل ذكر است كه در تمامي انواع جستجوها شما ميتوانيد در چندين پايگاه به صورت همزمان جستجو
نماييد. اين پايگاه ميتواند براي مركزي با شد كه شما به سرور آن متصل شده ايد و يا براي ديگر مراكزي كه بر روي سرورهاي ديگري قرار ندارد. مزيت اين روش سهولت كاربري آن بوده و جستجو در بانك واژگان مدارك صورت ميپذيرد. براي جستجو با اين روش ابتدا واژه مورد نظر را در محل ورود اطلاعات تايپ نماييد و سپس نحوه نمايش اطلاعات يافته شده را تعيين كنيد.
اطلاعات بطور پيش فرض، به صورت خالصه( Tag Format )نمايش داده مي شوند كه در صورت نياز ميتوان آنها را بصورت اطلاعات كامل يا اطلاعات برچسبي و يا جدولي نيز م شاهده نمود. براي تعيين تعداد نمايش مدارك يافت شده در هر صفحه ازليست، تعداد مورد نظر خود را مشخص كنيد. سپس ميتوانيد پايگاههايي را كه مايل هستيد در آنها به جستجو بپردازيد را انتخاب كنيد.
فراكاوش اين امكان را به شما مي دهد كه علاوه بر پايگاههايي كه در مركز شما هستند، بر روي پايگاههاي مراكز ديگر نيز به جستجو بپردازيد. در انتها براي شروع عمليات كليد جستجو را فشار دهيد. مثا ل درصورتيكه واژه مطهري را در محل ورود اطلاعات تايپ نماييد،فراكاوش كليه مداركي كه در آنها كلمه مطهري يافت ميشود را نمايش خواهد داد.
جستجوي برگه دان
جستجو در برگه دان مدارك، رايج ترين و سريع ترين نوع جستجو در كتابخانه ها و مراكز اسناد است. در اين روش كليه مداركي كه برگه دان مورد جستجوي آنها با عبارت مورد نظر شروع ميشود، جستجو و بازيابي ميگردند. پس از بازيابي طبيعتا نظير آنچه در برگه دان هاي رايج در كتابخانه ها ديده مي شود، مدارك در يك فهر ست به ترتيب نمايش داده مي شوند. براي جستجو با اين روشابتدا نوع برگه دان را تعيين كرده و سپس عبارت مورد نظر را در محل ورود اطلاعات تايپ مينماييد. پس از تعيين عبارت، نحوه نمايش اطلاعات يافته شده را تعيين كنيد. اطلاعات بطور پيش فرض بصورت خلاصه نمايش داده ميشوند كه درصورت نياز ميتوان آنها را بصورت اطلاعات كامل يا اطلاعات برچسبي( Tag Format(و يا جدولي نيز مشاهده نمود. براي تعيين تعداد نمايش مدارك يافته شده در هر صفحه، از ليست، تعداد مورد نظر خود را مشخص كنيد. سپس ِميتوانيد پايگاههايي را كه مايل هستيد
در آنها به جستجو بپردازيد را انتخاب نماييد. فراكاوش اين امكان را به شما مي دهد كه علاوه بر پايگاههايي كه در مركز شما هستند، بر روي پايگاههاي مراكز ديگر نيز به جستجو بپردازيد. در انتها براي شروع عمليات كليد جستجو را فشار دهيد. بعنوان مثال در صورتيكه به دنبال كليه مداركي هستيد كه برگه دان پديدآور آنها با كلمه مطهري شروع مي شود، برگه دان پديدآور را انتخاب كرده و در محل ورود اطلاعات كلمه مطهري را تايپ نماييد. در اين حالت فراكاوش برايتان كليه مداركي كه پديدآورشان با كلمه مطهري شروع ميشود در جدول ليست خواهد نمود.
با توجه به اين نكته كه نام فيلدها در هريك از كاربرگه هاي ورود اطلاعاتي بر اساس نوع مدرك متفاوت ميباشد، در ادامه عناوين فيلدهاي تغيير يافته به صورت پيش فرض براي مدارك غيركتابي در كاربرگه هاي موجود آورده شده است. براي مثال اگر شما به دنبال يك رساله (پايان نامه) با نام استاد راهنماي خاصي ميگرديد، ميبايست طبق جدول ذيل فيلد پديدآور را انتخاب نماييد.
جستجوي عبارت
اين جستجو، نه تنها عبارت وارد شده را در ابتداي فيلدها، بلكه از هر بخش فيلد بازيابي ميكند و با امكان وارد كردن عبارت بجاي واژه، با سادگي هرچه تمام تر امكان قراردادن واژه ها را در كنار يكديگر و جستجوي آنها را فراهم ميكند. به بيان ديگر اين جستجو دو كاربرد و فايده مهم دارد. كاربرد اول آنست كه بجاي آنكه مطابق جستجوي برگه داني عبارات از ابتداي فيلد جستجو
گردد، از هر بخش فيلد امكان بازيابي وجود دارد.
 كاربرد دوم آنكه برخالف جستجوي ساده كه بر ا ساس بانك واژگان صورت ميگيرد، اين رويكرد جستجو منحصر به كلماتي ست بلكه از يك سو حتي حرف و از سوي ديگر عبارت را ميتوان مورد جستجوقرار داد. براي جستجو با اين روش، ابتدا حوزه اطلاعاتي مورد نظر خود را تعيين كرده و سپس نوع جستجو را مشخص نماييد. درجستجوي هوشمند، كلمات نظير واژه مورد نظر را نيز خواهد يافت درحاليكه در جستجوي تطبيقي، دقيقا همان عبارت تايپ شده مورد جستجو قرار ميگيرد. پس از تعيين نوع جستجو، در محل ورود اطلاعات واژه ها را وارد كرده و سپس نحوه نمايش اطلاعات يافت شده را تعيين كنيد. اطالعات بطور پيش فرض بصورت خالصه نمايش داده ميشوند كه درصورت نياز ميتوان آنها را بصورت
اطلاعات كامل يا اطلاعات برچسبي( Tag Format )يا جدولي نيز مشاهده نمود. براي تعيين تعداد نمايش مدارك يافته شده در هرصفحه، از ليست، تعداد مورد نظر خود را مشخص كنيد. سپس ميتوانيد پايگاه هايي را كه مايل هستيد در آنها به جستجو بپردازيد راانتخاب نماييد.فراكاوش اين امكان را به شما مي دهد كه علاوه بر پايگاههايي كه در مركز شما هستند، بر روي پايگاههاي مراكز ديگر نيز به جستجو بپردازيد. در انتها براي شروع عمليات جستجو كليد جستجو را فشار دهيد. بعنوان مثال در صورتيكه به دنبال مداركي هستيد كه در عنوان آنها عبارت جاذبه و دافعه وجود دارد، حوزه اطلاعاتي عنوان را انتخاب كرده و در محل ورود اطلاعات، عبارت جاذبه و دافعه را وارد نماييد. چون ممكن است در پايگاه اطلاعاتي اين عبارت بصورت جاذبه و دا فعه نيز وارد شده باشد، نوع جستجوي هوشمند را انتخاب كنيد تا اينگونه موارد را نيز پيدا كند. در اين حالت فراكاوش كليه مداركي را كه درعنوان آنها عبارت جاذبه و دافعه يافت ميشود را ليست خواهد نمود.
جستجوي پيشرفته و تركيبي
جستجوي پيشرفته همان جستجوي تركيبي با كمك عملگرهاي منطقي ا ست و براي محدود كردن و دقيق تر كردن جستجو كاربرد اسا سي دارد. در اين روش با تعيين واژه ها، ميدان فيلد مورد جستجو و نوع عملگر منطقي بين آنها امكان بازيابي مدارك مورد نظرفراهم ميآيد. براي جستجو با اين روش ابتدا اولين واژه مورد نظر خود را كه ميخواهيد در مدارك مورد جستجو وجود داشته باشد،در اولين محل ورود اطالات تايپ نماييد و سپس از ليست، تعيين كنيد كه در كدام بخش از بانك واژگان به دنبال اين واژه بگردد. پساز تعيين حوزه جستجوي واژه اول، عملگر منطقي مورد استفاده براي واژه بعدي را مشخص كنيد. عملگر "و" به معني اين است كه واژه قبل و اين واژه هر دو در مدارك وجود داشته باشند هريك در حوزه تعيين شده مربوط به خود. عملگر "يا" به معني اين است
كه كليه مدارك بازيافتني موادي را كه حاوي واژه تعيين شده قبلي يا واژه تعيين شده بعدي ه ستند (هريك در حوزه تعيين شده مربوط به خود) نمايش داده شوند. و عملگر "نه" بمعني اين ست كه كليه مداركي را كه حاوي واژه قبلي هستند ولي حاوي اين واژه نيستند
باز هم هريك در حوزه تعيين شده مربوط به خود نمايش داده شوند. پس از تعيين نوع عملگر، نوبت به وارد كردن واژه بعدي وتعيين حوزه مربوطه جهت جستجو ميرسد. درصورت نياز، سومين محل نيز براي تعيين واژه سوم و نوع عملگر و حوزه مربوطه قابل استفاده است. پس از تعيين واژه ها، نحوه نمايش اطلاعات يافته شده را تعيين كنيد. اطلاعات بطور پيش فرض بصورت خلاصه
نمايش داده ميشوند كه درصورت نياز مي توان آنها را بصورت اطلاعات كامل يا اطلاعات برچسبي( (Tag Format)و يا جدولي نيزمشاهده نمود. براي تعيين تعداد نمايش مدارك يافته شده در هر صفحه، از ليست، تعداد مورد نظر خود را م شخص كنيد. سپس ميتوانيد پايگاههايي را كه مايل هستيد در آنها به جستجو بپردازيد در انتها براي شروع عمليات كليد جستجو را فشار دهيد. بعنوان مثال در صورتيكه به دنبال كتاب جاذبه و دافعه علي عليه (ع)نوشته استاد مطهري هستيد و ميخواهيد ببينيد كه ناشري غير ازانتشارات صدرا دارد يا خير؟ به اينصورت عمل كنيد: در اولين محل كلمه جاذبه را وارد كرده و فيلد جستجو را همان عنوان باقي گذاريد. نوع عملگر منطقي بايستي "و" باشد. در دومين محل كلمه مطهري را وارد كرده و فيلد جستجو را به سرشناسه و پديدآورتغيير دهيد. نوع عملگر سوم را به "نه" تغيير داده و در محل سوم كلمه صدرا را وارد كرده و فيلد جستجو را ناشر تعيين نماييد. دراين حالت، فراكاوش كليه مداركي را كه در فيلد عنوان آنها كلمه جاذبه وجود دارد و در فيلد سرشناسه پديدآور آنها كلمه مطهري هست و در فيلد ناشر كلمه صدرا نيست براي شما نمايش خواهد داد.
تنظيم محدوده جستجو
اين بخش از فراكاوش اين امكان را به شوما ميدهد تا محدوديتهايي براي انجام جستجو ايجاد كنيد. به طور مثال ميخواهيد جستجوهاي شما بر روي مدارك فراسوي زباني باشود كه نوع آنها عكس است و در محدودهي كدهاي عنوان 2000 تا 2200 باشوود. براي اينكار در قسمت زبان مدرك فراسوي را انتخاب كرده و در قسمت نوع مدرك عكس را انتخاب نماييد و در آخرين بخش ميتوانيد محدوده ي كد عنوان رامشخص نماييد. در آخر بر روي كليد تاييد كليك نماييد. با انجام اين عمليات تمامي جستجوهاي شما روي مدارك فارسي زباني انجام ميشود كه نوع مدرك عكس ميباشد و كد عنوان آنها بين 1000 تا 1500 است.
جستجوي گوگلي
در جستجوي گوگلي، شما علاوه بر دارا بودن تمامي امكانات جستجوهاي قبلي مانند: ساده، پيشرفته و تركيبي و جستجوي عبارت،ميتوانيد در جستجوهاي خود از امكانات ذيل نيز استفاده كنيد:
1-حذف اطلاعات (واژه يا عبارت دوم )خط تيره واژه يا عبارت اول: كليه مداركي را كه حاوي واژه قبل از خط تيره "-" هستند ولي حاوي واژه هاي بعد از "-" نيستند را نمايش ميدهد.
مثال: آب و هواي جنگلي - استوا
2-تطبيق "عبارت": اگر عبارتي را در بين "" جستجو نماييد، فراكاوش تنها به جستجوي تطبيقي با رعايت فاصله ها و ترتيب كلمات در عبارت) عبارت وارد شده ميپردازد(
مثال: "اصول علم حساب"
3-هوشمند (عبارت )* عبارت: اگر واژه و يا بخشي از عبارتي كه مورد جستجو قرار گرفته است را فراموش كردهايد، ميتوانيد
بجاي واژه فراموش شده از * استفاده كنيد ،
مثال: * علم حساب
4-محدوده عددي (50-100)اگر به دنبال يك بازه عددي در جستجوي خود هستيد ميتوانيد از ".." استفاده فرماييد
مثال: 100-2000راه حل مسائل
تاريخچه جستجو
در اين بخش همانطور كه از نام اين بخش مشخص است تمام جستجوهايي را كه شما در قسمتهاي مختلف جستجو انجام داده ايد همراه با مدارك يافت شده در پايگاههاي مختلف ذخيره مينمايد و ميتوانيد آنها را مشاهده كنيد. البته به اين نكته توجه كنيد كه زماني كه از نرم افزار خارج ميشويد اين اطلاعات از بين ميرود.
نتيجه جستجو
پس از زدن كليد جستجو، موتور جستجوي فراكاوش در پايگاه پيش فرض به جستجو پرداخته و اطالعات مداركي را كه با مشخصات تعيين شده همسان باشند براساس نحوه نمايش و تعداد مدارك در هر صفحه كه در صفحه جستجو تعيين شده بود، به نمايش ميگذارد.
نمايش مدارك يافت شده در اين صفحه در بخش ابتدايي، مشخصات جستجو نظير واژه مورد جستجو و حوزه آن و ... ارايه ميشود. پس از آن شمارگان مدارك نمايش داده شده در اين صفحه و تعداد كل مدارك قابل مشاهده است. در بخش بعدي درصورتيكه مدارك يافت شده دربيش از يك صفحه باشند، كليد هاي قبل و بعد براي مشاهده صفحات قبل يا بعد اطلاعات، فعال خواهند بود. در قسمت اصلي صفحه، اطلاعات مدارك بسته به نحوه تعيين شده در هنگام آغاز جستجو قابل مشاهده هستند.
نمايش مدارك يافت شده
در اين صفحه در بخش ابتدايي، مشخصات جستجو نظير واژه مورد جستجو و حوزه آن و ... ارايه ميشود. پس از آن شمارگان مدارك نمايش داده شده در اين صفحه و تعداد كل مدارك قابل مشاهده است. در بخش بعدي درصورتيكه مدارك يافت شده در بيش از يك صفحه باشند،
كليد هاي قبل و بعد براي مشاهده صفحات قبل يا بعد اطلاعات، فعال خواهند بود. در قسمت اصلي صفحه، اطلاعات مدارك بسته به نحوه تعيين شده در هنگام آغاز جستجو قابل مشاهده هستند.
ذخيره و چاپ اطلاعات مدارك
در صفحه نمايش مدارك يافته شده در كنار هر مدرك يك عالمت مربع م شاهده مي شود. در صورتيكه بخواهيد مدرك يا مداركي را بصورت برچسبي( Tag Format )ذخيره يا چاپ نماييد، در اين مربع عالمت ضربدر زده و اگر بخواهيد كليه مدارك موجود در صفحه انتخاب شود،
دكمه مربوطه در انتهاي صفحه را بزنيد. براي پاك كردن علامت ضربدر از كنار موارد انتخاب شده، نيز كليد پاك كردن موارد منتخب در انتهاي صفحه قابل استفاده ا ست. پس از مشخص شدن مدارك مورد نظر، كليد خروجي Tag را بزنيد. مداركي كه انتخاب شده بودند در صفحه اي جديد بدون حواشي ديگر، ارايه مي شوند. درصورتيكه قصد ذخيره در فايل را داشته باشيد، از منوي File در برنامه نمايشگر صفحات وب خود، گزينه Save As را انتخاب كنيد. پنجره ذخيره در فايل باز شده و شما ميتوانيد با دادن نام مورد نظر، آنرا ذخيره نماييد. درصورتيكه قصد چاپ مدارك را داشته باشيد، از منوي File در برنامه نمايشگر صفحات وب خود، گزينه Print را انتخاب كنيد. پنجره چاپ صفحه بازشده و شما ميتوانيد با تعيين مشخصات چاپگر، صفحه را چاپ نماييد. توجه داشته باشيد، به دليل آنكه صفحات فراكاوش توسط سرويس دهنده توليد و نمايش داده ميشوند، درصورت ذخيره نمودن صفحات اصلي برنامه، امكان مشاهده تمامي اجزا صفحه از طريق صفحات ذخيره شده وجود ندارد. براي آنكه اطالات ذخيره شده در فايل. htm در كاوش تحت ويندوز قابل بازيابي با شد الزم ا ست هنگام ذخيره سازي صفحه در پنجره Save As از بخش Encoding گزينه Arabic (Windows )را انتخاب نموده و آنگاه كليد Save را فشار دهيد.
نحوه نمايش مدارك
فراكاوش اطلاعات مدارك يافته شده را به سه صورت نمايش ميدهد. اين حالت هاي مختلف نحوه نمايش كه نظير نحوه نمايش اطلاعات درسيستم اطلاع رساني كنگره آمريكا است به كاربر امكان ميدهد تا خيلي سريع به اطلاعات مورد نظر خود در بهترين حالت ممكن دست يابد.
نمايش مدرك بصورت خلاصه در اين حالت اطلاعات مدرك بصورت خلاصه ارايه ميشود. اطلاعات ارايه شده شامل: كد عنوان، عنوان، پديدآور،شماره رده، موضوع، ناشر، محل نشر و تاريخ انتشار است.
نمايش مدرك بصورت كامل
در اين حالت كليه اطلاعات موجود درباره مدرك ارايه ميشود. اين اطلاعات شامل: كد عنوان، عنوان، پديدآور، شماره رده بندي، نوع مدرك،زبان مدرك و تاريخ نشر، تكرار پديدآوران، ويرايش، محل نشر، ناشر، سال نشر، برساخت، فروست، يادداشت ها، موضوعات، پديدآوران، شناسه هاي افزوده عنوان، ساير شماره هاي رده بندي، ريزموضوعات، چكيده و ساير اطلاعات ويژه و اطلاعات ثبتي است.
نمايش مدرك بصورت برچسبي (Tag )در اين حالت اطلاعات مدرك بصورت برچسبيTag Formatنظير اطلاعات برچسبي سيستم كتابخانه كنگره آمريكا ارايه ميشود. خصوصيت اين نحوه نمايش، پشتيباني و ارايه اطلاعات برچسبي به زبان هاي مختلف است.